هر سال ، لیستی از برندهای بزرگ و برتر دنیا معرفی می شوند ولی هیچ گاه نام برندهای ایرانی در میان آنها نیست.
فهرستی طولانی که در آن نام بسیاری از برندهای جهان ثبت شده است و جای برندهای ایرانی در آن لیست خالی است. این حقیقت غم انگیز نشان دهنده ضعف اساسی برندسازی در ایران است. بزرگترین موانع در برندسازی محصولات ایرانی چیست که موجب می شود این برندها نتوانند در سطح بین المللی و منطقه ای زیاد دوام داشته باشند ؟ با تحلیل شرایط و وضعیت برندهای ایرانی می توان مشکل اساسی را در موارد زیر خلاصه کرد :
یک) ضعف مدیریت کلان
شرایط کلی که خارج از اختیار برندهاست ولی در شکل گیری ، حیات و دوام آنها نقش مهمی دارد همگی مربوط به مدیریت کلان می شود. معمولاً فضای نامناسب کسب و کار یکی از مشکلات عمده در این سطح از مدیریت است. در صورتی که فضای اقتصادی و اجتماعی مناسبی برای فعالیت برندها وجود داشته باشد ، مسیر رقابت در بخش های خصوصی هموارتر می شود و رقابت در بخشهای خصوص منجر به رقابت بین برندها و تلاش برای تقویت روز به روز آنها خواهد شد. بنابراین ، دلایل ضعف در این بخش از مدیریت به عوامل زیر بر می گردد.
۱) فرصت برای بخشهای خصوصی
در صورتی که خصوصی سازی ، تقویت شود و به کسب و کارهای جدید فرصت رشد و شکوفایی داده شود ، شاهد این خواهیم بود که فرصتهای زیادی برای برندهای ایرانی ایجاد خواهد شد تا بتوانند در بازار وارد شوند. بخش خصوصی سعی خواهد کرد برای ادامه حیات خود و کسب سرمایه کافی ، به رقابت با برندها و بخشهای دیگر بازار بپردازد و همین موجب ایجاد یک فضای پویا و زنده اقتصادی می شود. در کنار آن ، برندها تلاش می کنند با افزایش کیفیت و کارآیی خود بتوانند بازار را به دست بیاورند.
۲) ثبات اقتصادی
ثبات اقتصادی در یک کشور جزو شاخص های مهم در پیش بینی کردن تولد برندهای جدید است. چرا که بی ثباتی اقتصادی منجر به این می شود که به راحتی نتوانیم آینده را پیش بینی کنیم که وضعیت اقتصادی چگونه خواهد بود و در نتیجه ، ترس از تباهی سرمایه موجب می شود سرمایه گذاران ، برای خلق برندها یا تقویت برندهای کنونی ، احساس خطر کنند.
۳) کارآفرینی
هر چه قدر در فضای کلان یک کشور ، فرصتهای کارآفرینی وجود داشته باشد می توانیم تصور کنیم که برندهای زیادی خلق خواهند شد که با برندهای کنونی به رقابت می پردازند، در نتیجه ، فضای رقابتی در بازار موجب می شود ، برندها برای ادامه حیات خود در بازار تلاش کنند.
۴) استفاده از متخصصین
یکی دیگر از عواملی که در سطح کلان بر ضعف برندهای ایرانی یا از بین رفتن آنها اثر می گذارد این است که در هر کسب و کاری از متخصصین آن حوزه استفاده شود. اگر هر فردی بتواند به هر کسب و کاری وارد شود ، موجب می شود هیچ فردی در جایگاه واقعی و اصلی خود قرار نگیرد ، تخصصها و نیروی انسانی کارآمد به راحتی از بین برود و همه اینها منجر به از بین رفتن برندهای کنونی خواهد شد و از طرفی زمینه های خلق برندهای جدید را نابود می کند.
دو) ضعف مدیریت بنگاه ها
علاوه بر اینکه ضعف ها و نقص ها در سطح کلان ، موجب از بین رفتن برندهای ایرانی می شود یا موجب از بین رفتن زمینه های رشد و توسعه برندهای جدید می شود. ضعف در سطح مدیریت بنگاه ها نیز منجر به از بین برندها می شود. از جمله می توان به عوامل زیر اشاره کرد:
۱) عدم نوآوری در برندسازی
یکی از عمده ترین ضعف های مدیریتی در سطح بنگاه ها را می توان عدم توجه مدیران به نوآوری دانست. تجربه شرکتهای بزرگ و تجارب جهانی نشان داده است که فقط با نوآوری است که می توان برندهای جدید را توسعه داد و از مرگ برندهای قدیمی جلوگیری کرد. اما این مسئله در بین برندهای ایرانی و مدیرانی که این برندها را مدیریت می کنند کمتر دیده می شود.
۲) برند به عنوان سرمایه
کمتر مدیری در ایران وجود دارد که برند را معادل و مساوی با سرمایه بداند و به این اعتقاد داشته باشد که برند می تواند برای آنها سود و سرمایه زیادی را به دست آورد. به همین دلیل است که پرداختن به برند و برندسازی یا نگهداری از برند موجود برای آنها چندان مسئله مهمی نیست.